De muggen vormen een veelvormige groep met zeer kleine tot lange insecten. In Nederland gaat het om lichaamslengtes van 0,5 mm (sommige Galmuggen) tot 35 mm (een langpootmug). In vergelijking met vliegen zijn muggen gemiddeld slanker, met langere poten en een kleinere kop. Ze hebben een gewicht van 2,5 mg en een topsnelheid van twee kilometer per uur.

De larvale levensfase van muggen kan zich in de grond afspelen, zoals bij Langpootmuggen, of in het water, zoals bij Dansmuggen en Steekmuggen, maar ook in planten (Galmuggen) of paddenstoelen (Paddenstoelmuggen). De volwassen muggen leven onder andere van nectar en kunnen een rol spelen bij de bestuiving van planten.

De meeste muggen steken niet. De muggen die wel kunnen steken behoren tot verschillende families, waarvan die der steekmuggen (Culicidae) ongetwijfeld de bekendste is. Soorten uit deze familie zijn onder andere de malariamuggen.

De ene persoon wordt vaker gestoken dan de andere, maar dat heeft niets met het bloed te maken. Muggen komen niet af op licht maar  op je adem (kooldioxide), op de geurstoffen die je verspreidt en op lichaamswarmte. Die stoffen verschillen per mens. Daardoor hebben sommige mensen meer last van muggen dan anderen. Mensen hebben het weleens over ‘zoet bloed’, maar dat bestaat niet. De muggen bijten, omdat ze eiwitten uit bloed nodig hebben om eitjes te maken. Alleen de vrouwelijke muggen bijten. Mannelijke muggen bijten niet. 

Als een vrouwtjesmug eitjes wil aanmaken, heeft ze bloed nodig. Daarvoor gebruikt ze haar steeksnuit die uit een holle buis bestaat met daarin zes flexibele naalden. De mug duwt en wrikt zo met haar kop, dat de naalden zich door je huid heen boren. 

De naalden hebben allemaal een ander doel. Twee zijn er voorzien van tandjes die door je huid snijden en twee andere naalden trekken het huidweefsel uit elkaar. De vijfde naald is voorzien van receptoren die bloedvaten kunnen vinden. De mug gebruikt deze naald ook om het bloed op te zuigen met speciale spierpompjes. Deze zorgen voor onderdruk, waardoor het bloed door de snuit naar het spijsverteringsstelsel loopt en daar als voeding voor de eitjes dient. De zesde en laatste naald wordt gebruikt om een cocktail van 100 verschillende stoffen onder onze huid in te spuiten. De stoffen bestaan voornamelijk uit enzymen die ervoor zorgen dat het bloed niet stolt en dat het gebied verdoofd blijft terwijl de mug zich voedt met ons bloed.

Een mug is na ongeveer drie minuten klaar met eten en een maaltje is voldoende om ruim 200 eitjes te voeden.

Muggen - Wikipedia

Muggen | RIVM

Muggen - Wat vinden ze lekker en waar kunnen ze niet tegen? | Wetenschap in Beeld (wibnet.nl)