Cijfers in het verhaal verwijzen naar het kaartje hierboven en naar de foto´s onderaan het verhaal

Ben je wakker en er klaar voor?

Hij is nog wat suf en vroeg zich af waarom het zo vroeg moet, haha. Het is pas 06:00u. Ik ga tenminste nog terug het bed in. Ik zie jullie straks wel weer. De buurvrouw geeft Bas nog een kus en wenst hem veel plezier.

Mag ie eigenlijk wel voorin zitten?

Ja, tegenwoordig wel, hij is net iets groter dan 1 meter 35 met z'n 9 jaar.

Ah mooi. Kom op, Bas, instappen! Bo en ik zijn er klaar voor. Het is een half uurtje rijden naar de Logtse baan bij Oirschot, aan de rand van de Kampina. Dus je kunt nog even verder wakker worden.

 

Ze zijn de tweede auto op de parkeerplaats.

Ik ga m'n wandelschoenen aandoen, hou jij Bo effen in de gaten? Hij zal wel wat moeten doen, denk ik; loop maar even naar de bosjes aan de rand zodat niemand er last van heeft. Hij steekt zijn riem door het handvat van de hondenriem, doet de rugzak om en zijn fototoestel om zijn schouder. Sluit de auto, klikt Bo de riem aan en vraagt: en...? is ie leeg?

Ja, grinnikt Bas.

OK, dan gaan we. Gezellig zo met z'n drieën! Bo zal wel steeds achter ons lopen; ze is meer een snuffelaar. Maar ze weet intussen ook dat ze mij in de gaten moet houden als ik aan het lopen ben. Soms moet ik haar even meetrekken, maar meestal gaat het soepel en zo heb ik mijn armen vrij en hoef ik niet steeds achterom te kijken waar ze blijft. 

Ah slim. Ik zie de zon opkomen daar.

Inderdaad. Mooi gezicht hè? En je weet meteen waar het Oosten is, want daar komt de zon op. Maar wat valt je nog meer op?

Het geeft een mooi licht op die koeien daar (1).

Juist! Nu is het zonlicht roder en zachter dan midden op de dag. Daarom noemen ze dit het Gouden, of ook wel, het Magische uur. Het licht is warmer van kleur, de schaduwen zijn langer en er zijn minder mensen, ook belangrijk. Dus bijna ideaal om dieren te spotten en te fotograferen. Kom, we kunnen langs de koeien lopen naar het gedeelte waar meer water is. Let wel op de koeienflatsen!

Euh, te laat! Bas kijkt beteuterd naar zijn schoenen. Dit zal mama niet leuk vinden.

Dat hoort er allemaal bij, alhoewel een beetje oppassen geen kwaad kan. Zo kom je ook de auto niet meer in, stinkerd, grinnikt hij. Door het lopen gaat het meeste er wel weer af.

 

Samen kijken ze naar de eenden en ganzen in het Dal van de Beerze, het riviertje dat het ven voedt (2).

Zie je  eenden die je herkent?

Ja, die daar, die zoveel lawaai maakt, met die groene kop en een krulletje bij zijn staart.

Ja, dat is een veel voorkomende eend. Weet je hoe ie heet?

Eend?

Dat is zijn achternaam, haha. Nee, dit is de Wilde eend. Die krulletjes zijn het kenmerk dat het om de wilde eend gaat. De tamme eend heeft dat niet. Kan je de kleuren beschrijven?

Groene kop...gele snavel....bruine voorkant en grijze veren.

Heel goed. En nu zie je een overwegend bruine eend met donkere snavel erbij zwemmen...dat is een vrouwtje Wilde eend. Welke vind jij het mooiste?

Het mannetje natuurlijk!

Tuurlijk! Het mannetje is de knapste...net als bij mensen! Zeg dat maar niet tegen je moeder.

Juist wel!

Ik moet er wel eerlijk bij zeggen dat het mannetje na de broedtijd meer op het vrouwtje gaat lijken. Dan is de kleur van de snavel het grootste verschil: die van de Woerd is dan geler.

Woerd?

Ja , zo heet een mannetje Wilde eend.

En hoe heet het vrouwtje?

Gewoon...eend, hahaha.

 

Hee, zie je die vogel daar in bosjes? en hij wijst naar voren. Hij fluistert: dat is een Blauwborst (3).

Ook fluisterend zegt Bas: Blauwborst? Ik ken alleen het Roodborstje. Is dit het mannetje van de Roodborst?

Goed bedacht, maar nee; ze behoren wel tot dezelfde familie. Als we helemaal stil zijn,  gaat ie misschien fluiten. Dan zul je horen dat het langzaam begint en steeds sneller wordt. Luister!

Geluid Blauwborst

Ja, ik hoorde een getik dat steeds sneller gaat. Da's leuk!

Leuk en mooi. Ik heb gelukkig ook een foto kunnen maken. Kijk maar.

Samen kijken ze op het schermpje van het fototoestel.

Ah ja, mooi zeg. 

We zullen later samen ook eens op de laptop kijken of die echt zo mooi is geworden. Het is nu april, dus hij is net in het land. Hij vertrekt weer rond augustus/september naar Afrika. Maar het gaat goed met de Blauwborst; er komen er steeds meer in Nederland.

 

Kom, we gaan de weg hier oversteken en verder met de ronde. We gaan nu tussen wat weilanden en stukjes bos lopen. Misschien zien we op een weiland wel een haas of een ree, goed opletten dus. We kunnen nu wel een beetje doorlopen, van slenteren wordt je eerder moe (4).

Wat hoor ik nu? (5)

Ja, zeg het maar, waar lijkt het op?

Op de klok van opa, huh?

Hoe noem je die klok?

Koekoeksklok.

Juist, dus dit is de...?

Koekoeksvogel?

Ja, maar dan zonder vogel, de Koekoek. De vogel was er eerder dan de klok.

Waar is ie? Zie je hem?

Nee, dat is een lastige. Je hoort hem van ver. Maar ziet hem minder. En ik zeg bewust 'hem', want alleen het mannetje roept Koekoek. Hij is net terug van de reis uit Afrika. Hee, daar hoor ik ook het vrouwtje!

Huh, welk geluid is het dan?

Even stil zijn, misschien roept ze nog een keer.

Geluid Koekoek-vrouwtje

Was ie dat? Da's wel heel anders ja. En ik zie haar niet.

 

Ik zie daar trouwens wel een gele vogel die ik ook regelmatig in de tuin zie (6).

Dat is een Koolmees en inderdaad komt deze zowel in bossen als tuinen voor. Wat valt je het meeste op als je het zou moeten omschrijven? 

Een zwart-witte kop met veel geel en een zwarte streep.

En die zwarte streep noemen ze ook wel 'de stropdas' en die is bij mannetjes breder dan bij vrouwtjes. Komt veel voor, maar blijft een mooi vogeltje. Dit is trouwens de grootste mees die in Nederland voorkomt en ook met deze vogel gaat het goed.

 

Bas hoort een hoop geluid en kijkt nu omhoog. Het geluid zwelt snel aan en dan ziet hij een paar grote vogels voorbij vliegen. Wooohhh, die vliegen dichtbij!! (7).

Ja mooi, hè. Dat zijn ganzen, Grauwe ganzen. Zijn er heel veel in Nederland. Je ziet ze veel in weilanden. Maar daar is de boer niet zo blij mee.

Nee?

Nee, want zij eten veel gras én ze poepen heel veel.

Dat zal toch wel meevallen?

Nou, een paar ganzen is niet zo erg, maar als je een paar honderd ganzen op je weiland hebt dan is het wel anders. Eén gans eet ongeveer 1 kilo gras per dag. En hoeveel keer denk je dat een gans poept?

Hoe moet ik dat nu weten? Ik doe het 1 of 2 keer per dag.

Wees er maar blij mee. Maar een gans zo'n 15 tot 20 keer...per uur!

Huh, da's toch niet normaal?!

Voor hen wel, haha! Maar dan snap je dat een boer liever een gans in de lucht ziet dan op zijn grasveldje. Er komen 15 soorten ganzen in Nederland voor en je kunt ze vooral herkennen aan de kleur van hun snavel en poten. Heb je gezien welke kleur deze hadden?

Natuurlijk niet...ze vlogen zo snel voorbij! Jij wel?

Klopt, maar ik heb ze al herkend aan hun geluid en ook aan hun veren. Ik heb een foto kunnen maken; we zullen daarmee eens bekijken of we enkele kenmerken kunnen zien. Maar ik heb nog een vraagje voor je...een gans poept dan wel zoveel, maar hoeveel plast ie?

Euh....100x?

Ja en nee. Een vogel, ook watervogels zoals de gans, kunnen niet plassen. Zij plassen en poepen tegelijk. En dat doen ze dus heel veel keren per uur.

Hoe kan dat nou? Dat wist ik niet, maar het is wel zo dat op auto's altijd vogelpóep zit.

Inderdaad, ook al kan poep wel dun zijn, haha! Maar ze hebben geen blaas zoals wij waar de urine opgevangen wordt. Zullen we verder gaan?

 

We lopen even door. Wat verderop is een bankje, daar zullen we even pauze houden (8). Zo, uitzicht op een weiland en tijd voor een eierkoek. Bo en ik zijn er gek op en ik heb er ook één voor jou meegenomen. Lust je die? Ik heb ook wat water.

Ja, lekker. Hee Bo, rustig aan!

Kijk uit met Bo, hou je eierkoek hoog genoeg of anders ben je hem kwijt. Ik gooi een stukje omhoog en zij vangt het meestal...niet.

Kijk zo.

Bo vangt het stukje inderdaad niet, maar raapt het van de grond en slokt het zo snel mogelijk op om meteen weer te schooien.

En hap! De eierkoek is uit de hand van Bas.

Hee, ik schrik ervan! Nu heb ik niets meer.

Ik waarschuwde je nog. Maar dit doe je geen tweede keer meer. Hier heb je nog een stuk van mij. 

Ik heb nog geen ree gezien; komt die nog?

Goeie vraag. Dat weet je nooit. Ik heb intussen wel geleerd dat je niet naar een bepaald dier moet gaan zoeken; dan vind je die bijna nooit. Ik ga gewoon aan de wandel, probeer daar al van te genieten en als je dan een dier ziet of een leuke plant kan fotograferen is dat mooi meegenomen. Op dit weiland waar we nu op uitkijken heb ik weleens een ree gezien, maar ja, nu is ie er niet. Ik zie daar wel een boom of struik in bloei staan. Die witte daar verderop het pad. Ik denk dat het de Meidoorn is. We zullen die zo van dichterbij bekijken. 

Ik denk niet dat het een Meidoorn is.

Huh, en waarom niet?

Het is nu april, zei hij droog.

Haha, ja wijsneus! Het is inderdaad wel zo dat het MEIdoorn heet omdat het in mei bloeit. Maar de natuur gebruikt geen menselijke kalender, wel temperatuurverschillen, vochtigheid en dergelijke. En het heet MeiDOORN omdat er doornen aan zitten. Ze werden dan ook wel om weilanden heen gezet om het vee binnen te houden. Zullen we eens gaan kijken?

Mag ik eerst nog wat water?

Tuurlijk, dit is jouw flesje. Hou maar bij je. Kom Bo!

 

Het is toch een meidoorn. Wat zie je als je naar de bloemen kijkt?

Witte blaadjes.

Hoeveel?

Eén...twee...vijf.

Juist. Die vallen het meeste op en worden de kroonbladeren genoemd. Hier zie je een knop waar de witte bladeren nog in elkaar zitten.

Oh ja, en ik zie nu ook groene blaadjes.

Heel goed, dat zijn de kelkbladeren en die beschermen de knop. Nu is het interessant dat deze bloem 2-slachtig is.

Is wat?

2-slachtig, ofwel het heeft zowel mannelijke als vrouwelijke delen. Na bevruchting ontstaan uiteindelijk de Meidoornbessen, maar dat is dan in september. Kijk, wat zie je nog meer binnen in die witte kroonbladeren?

Roze dingen op een steeltje.

Juist, dat zijn de meeldraden en die zijn mannelijk. Het steeltje heet helmdraad en die roze dingen worden helmhokken genoemd.

Dat kan ik niet allemaal onthouden, hoor!

Dat hoeft ook niet, maar hoe vaker je erop let, des te beter je het zult herkennen en onthouden. Maar zie je ook het vrouwelijke deel?

Nee, ik zie alleen maar van die...

...meeldraden. Ja, dat kunnen er wel 20 zijn. Maar als je goed kijkt zie je 1 ding die er anders uitziet. Kijk hier, deze heeft geen roze knop, maar is wit, zie je?

Nou, dan moet je wel goed kijken, zeg!

Klopt, maar dat is het vrouwelijke gedeelte en heet stamper.

Stampertje, hi hi.

Ja, en een stamper bestaat uit 3 delen: vruchtbeginsel, waaruit de bes ontstaat, de stijl, het steeltje zeg maar, en de stempel, het bovenste gedeelte. En omdat deze Meidoornbloemen maar 1 stijl hebben, wordt ze de Eénstijlige Meidoorn genoemd.

Zijn er dan ook Meidoorns die er meer hebben?

Ja, er zijn ook Tweestijlige Meidoorns, maar niet met nog meer stijlen.

Staan die hier ook?

Hier zul je ze niet zo vaak tegenkomen, meer in Twente en Zuid- Limburg. Zullen we doorlopen?

Jaaa, want ik wil toch eigenlijk liever een ree zien.

Snap ik, dus rustig lopen en goed kijken.Trouwens, waar is je flesje?

Heb ik net weggegooid, het was leeg.

Ik heb geen prullenbak gezien.

Nee, dat klopt, ik heb het daarom in het gras gegooid.

Dat vind ik niet leuk! Ga maar terug om het op te halen. Je gooit toch geen afval zomaar in de natuur...of waar dan ook?! Schiet op, we gaan pas verder als je het hebt opgeraapt.

Met een wat minder humeur lopen ze enkele minuten later weer verder.

 

Bukken! Fluistert hij. Kijk eens naar links (9).

Een ree!

Sssst! En ik zie er nog één, iets meer naar rechts.

Oh ja, ik zie ze...wel een beetje ver weg.

Hij zet zijn rugzak voorzichtig op de grond en haalt er een verrekijker uit.

Wauw, heb je een verrekijker bij je? nog steeds fluisterend.

Hier, kijk maar eens.

Ik zie niets.

Je bent nu een zwartkijker.

Huh?

Je moet ook de kappen aan de andere kant eraf halen, dat scheelt... Aan de knop in het midden kun je draaien en dan kun je scherp stellen.

Jaaaa...ik zie ze nu goed! Vet zeg. De ene kijkt deze kant op.

Ze zullen ons al wel opgemerkt hebben. Ze kunnen goed horen, goed bewegingen zien en goed ruiken.

Moeten we daarom stil zitten op onze hurken?

Juist ja, anders zijn ze meteen weg. Misschien ruiken ze ons wel, maar ze zien ons misschien nu niet.

Kunnen die ons nu ruiken dan?

Een ree zou ons kunnen ruiken van ongeveer 300 meter. En ik schat dat we nu zo'n kleine 100 meter van hen vandaan zijn. Kijk...ze lopen net weg.

Ze staan nu op en kijken ze na. 

Gaaf zeg. Heb ik toch nog een ree gezien. Zelfs twee!

Nou, gelukkig maar. Eind goed al goed, want we zijn bijna bij de auto. Ik zie hem al staan.

Bas pakt de verrekijker. Oh ja, ik zie het nu ook.

De voordeur is amper open of Bas roept al: Mam, ik heb 2 reeën gezien! En er vlogen ganzen vlak boven mijn hoofd en die poepen wel 20x per uur!

Nou, buurman, ik hoor het wel...het heeft indruk gemaakt. Koffie?

Dat zal achter mijn eigen voordeur ook al klaar staan, denk ik. Laat Bas maar onze avonturen vertellen...